کاربرد روش تصمیم‌گیری چند‌معیاره و مدل تلفیقی ANP-DEMATEL در آنالیز تناسب اراضی کشاورزی (مطالعۀ موردی: دشت قزوین)

نویسندگان

  • احمدرضا یاوری دانشیار گروه برنامه ریزی، مدیریت و آموزش محیط زیست، دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران
  • حمیدرضا پورخباز استادیار گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان
  • سعیده جوانمردی دانش آموخته کارشناسی ارشد برنامه ریزی، مدیریت و آموزش محیط زیست، دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران
چکیده مقاله:

تغییر شکل نواحی پیرامون شهرها، به علت روند توسعۀ بی‌رویۀ شهر باعث کاهش اراضی کشاورزی حاشیه می‌شود. در بخش کشاورزی، اهداف پایدار معمولاً شامل حفظ یا افزایش محیط طبیعی، تهیۀ نیازهای غذایی انسان، زیست‌پذیری (رشد) اقتصادی و رفاه اجتماعی می‌شود. از آنجا که، کشاورزی آثار زیست‌محیطی بزرگی در نواحی حاشیۀ شهرها دارد، ارزیابی اراضی کشاورزی ضروری به نظر می‌رسد. بنابراین، آنالیز تناسب اراضی کشاورزی (ALSA) شرط لازم بهره‌برداری از منابع اراضی برای تولید پایدار کشاورزی است. روند توسعۀ شهرنشینی روزافزون و رشد بی‌رویۀ دشت قزوین طی سال‌های اخیر و در حال حاضر، و به تبع آن توسعۀ فیزیکی ناموزون شهر، همچنین اهمیت منطقه از لحاظ توان‌های بالقوۀ کشاورزی و عوامل مورد نیاز این کاربری در منطقه، تعیین قسمت‌های بالقوۀ اراضی کشاورزی را ایجاب می‌کند. این تحقیق، کاربرد روش تلفیقی تصمیم‌گیری چند‌معیاره و مدل ANP-DEMATEL را در ارزیابی اراضی کشاورزی پیرامون شهرها بیان می‌کند. بر اساس مدل اکولوژیک حرفی ایران، داده‌های شیب، اقلیم، خصوصیات خاک، دبی آب و تراکم پوشش گیاهی به‌منزلۀ معیارهای اصلی تأثیرگذار در کاربری کشاورزی انتخاب شدند. سپس در قالب یک مدل، به کمک تصمیم‌گیری چند‌معیاره (MCDM) و با استفاده از فرایند تحلیل شبکه‌ای و DEMATEL، لایه‌های مذکور به روش وزن‌دهی ساده (SAW) در محیط ‌نرم‌افزار ArcGIS 9.3 تلفیق شدند و ارزیابی شکل گرفت. نتایج نشان داد که در منطقۀ مطالعاتی شش طبقۀ کاربری کشاورزی وجود دارد، به طوری که بخش‌های شمالی برای توسعۀ کشاورزی نامناسب‌اند. در هر صورت، نقشه‌ها مشخص کرد که مجموع مساحت پلی گون‌های مناطق بسیار مناسب تا متوسط کشاورزی 20/98598 هکتار است. در واقع، این مدل جدید با ترکیب روش‌های مختلف، راه‌حل مؤثری را برای کمک به تصمیم‌گیری گروهی ارزیابان ارائه داد و از این طریق وزن نهایی معیارهای مؤثر در کاربری کشاورزی مشخص شد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

کاربرد روش تصمیم گیری چند معیاره و مدل تلفیقی anp-dematel در آنالیز تناسب اراضی کشاورزی (مطالعۀ موردی: دشت قزوین)

تغییر شکل نواحی پیرامون شهرها، به علت روند توسعۀ بی رویۀ شهر باعث کاهش اراضی کشاورزی حاشیه می شود. در بخش کشاورزی، اهداف پایدار معمولاً شامل حفظ یا افزایش محیط طبیعی، تهیۀ نیازهای غذایی انسان، زیست پذیری (رشد) اقتصادی و رفاه اجتماعی می شود. از آنجا که، کشاورزی آثار زیست محیطی بزرگی در نواحی حاشیۀ شهرها دارد، ارزیابی اراضی کشاورزی ضروری به نظر می رسد. بنابراین، آنالیز تناسب اراضی کشاورزی (alsa) ش...

متن کامل

ارزیابی تناسب اراضی برای تعیین کاربری کشاورزی با مدل‌های تصمیم‌گیری چندمعیارۀ ANP-DEMATEL و FAHP چانگ (مطالعۀ موردی: حاشیۀ بهبهان)

در مطالعات محیطی، مهم‌ترین راه نیل به توسعة مبتنی بر علم و شناخت علمی محیط، توجه اصولی به پتانسیل‌ها، ارزیابی توان‌های محیطی و بالاخره استفادة همه‌جانبه و منطقی از سرزمین است. در این خصوص، میان توسعة کشاورزی محیط و منابع محیطی نیز ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. این تحقیق، کاربرد روش تلفیقی تصمیم‌گیری چندمعیارۀ ANP- DEMATEL و CHANGFAHP را در ارزیابی اراضی کشاورزی پیرامون بهبهان بیان می‌کند. بر اساس ...

متن کامل

ارزیابی تناسب اراضی برای تعیین کاربری کشاورزی با مدل های تصمیم گیری چندمعیارۀ anp-dematel و fahp چانگ (مطالعۀ موردی: حاشیۀ بهبهان)

در مطالعات محیطی، مهم ترین راه نیل به توسعة مبتنی بر علم و شناخت علمی محیط، توجه اصولی به پتانسیل ها، ارزیابی توان های محیطی و بالاخره استفادة همه جانبه و منطقی از سرزمین است. در این خصوص، میان توسعة کشاورزی محیط و منابع محیطی نیز ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. این تحقیق، کاربرد روش تلفیقی تصمیم گیری چندمعیارۀ anp- dematel و changfahp را در ارزیابی اراضی کشاورزی پیرامون بهبهان بیان می کند. بر اساس ...

متن کامل

کاربرد مدل تصمیمگیری چندمعیاره در سنجش کارایی بیمارستان

¯ چکیده زمینه : در سالهای اخیر هزینه خدمات بیمارستانی در اغلب کشورها افزایش یافته است. اما علیرغم حجم زیاد منابع اختصاص یافته به بیمارستانها، مدیریت غیر مؤثر در بیمارستانها منجر به اتلاف منابع شده است. بنابراین سنجش کارایی بیمارستانها یا مقایسه بین درونداد و برونداد این سازمانها از اهمیت ویژهای برخوردار است. هدف : مطالعه به منظور مقایسه دو روش تجزیه و تحلیل نسبتها (Ratio) و مدل تصمیمگیری چندمع...

متن کامل

مقایسۀ دو روش تصمیم‌گیری Fuzzy-AHP و ANP به‌منظور رتبه‌بندی تناسب اراضی به‌منظور کاربری اکوتوریسم (مطالعۀ موردی: منطقۀ خائیز بهبهان)

بهره‌برداری بهینه از منابع طبیعی و ساماندهی کاربری اراضی براساس توان اکولوژیکی آن‌ها، نقش مهمی در مدیریت محیط‌زیست و جلوگیری از تخریب آن‌ها در راستای توسعة پایدار دارد؛بنابراین، بهره‌برداری از توان‌ها و قابلیت‌های گردشگری و اکوتوریسمی در هر منطقه‌، زمینه‌ای پویا و فعال برای توسعة آن منطقه فراهم می‌کند. از این‌رو، ارزیابی توان اکوتوریسمی و تحلیل قابلیت‌های مزبور، ضرورتی ویژه دارد. در این پژوهش، ...

متن کامل

کاربرد مدل تصمیمگیری چندمعیاره در سنجش کارایی بیمارستان

¯ چکیده زمینه : در سالهای اخیر هزینه خدمات بیمارستانی در اغلب کشورها افزایش یافته است. اما علیرغم حجم زیاد منابع اختصاص یافته به بیمارستانها، مدیریت غیر مؤثر در بیمارستانها منجر به اتلاف منابع شده است. بنابراین سنجش کارایی بیمارستانها یا مقایسه بین درونداد و برونداد این سازمانها از اهمیت ویژهای برخوردار است. هدف : مطالعه به منظور مقایسه دو روش تجزیه و تحلیل نسبتها (ratio) و مدل تصمیمگیری چندمعی...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 39  شماره 3

صفحات  151- 164

تاریخ انتشار 2013-09-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023